Johanna Westerdijk
Johanna Westerdijk en het Cantonspark
>> English text below
Nadat August Janssen in 1918 overlijdt wordt het Cantonspark aan de Staat der Nederlanden geschonken onder voorwaarde dat het park als botanische tuin zou blijven voortbestaan. Eén van de belangrijke taken van het Cantonspark was het kweken en onderhouden van planten in het park die een rol speelden bij onderzoek en onderwijs in de plantkunde en de fytopathologie, zowel aan de Utrechtse universiteit, maar vooral ook aan het fytopathologisch Laboratorium Willie Commelin Scholten. Dit in zijn glorietijd wereldberoemde instituut was genoemd naar de jong overleden biologiestudent Willie Commelin Scholten, zoon van de oprichters van het instituut, eind 19de eeuw. Het instituut bevond zich in Amsterdam en begin 20ste eeuw werd de nog piepjonge, zojuist gepromoveerde Johanna Westerdijk er directeur. Ze volgde als zodanig de inmiddels ook zeer bekende prof. J. Ritzema Bosch op, die naar Wageningen verhuisde, om daar de basis te leggen voor de plantenziektekundige Dienst en de instituten voor Landbouwonderwijs, die later uitmondden in de Wageningse universiteit.
Johanna werd gezien als een goede opvolger, omdat zij de intussen enigszins armlastige stichting weinig kostte; zij was jong en alleenstaand en kon goedkoop op de zolder van het gebouw van het instituut in Amsterdam wonen. Al spoedig kreeg het instituut in hartje Amsterdam ruimtegebrek. Daar kwam nog bij dat de proeftuin, aan de rand van Amsterdam, nauwelijks te handhaven was. Gedurende de eerste wereldoorlog werden de proeven met ziekten van aardappelen, tomaten en andere gewassen regelmatig geplunderd door hongerige Amsterdammers en moest de inmiddels tot hoogleraar bevorderde directrice uitkijken naar een alternatief.
Het Cantonspark in Baarn met de grootste tropische kas van Nederland, was in 1920 in het bezit gekomen van de Utrechtse Universiteit. Westerdijk zag de mogelijkheden en vertrok naar Baarn. In augustus 1920 koopt het WCS villa Java in Baarn en verhuist Westerdijk met de instituten naar Baarn. Westerdijk en haar medewerkers en studenten krijgen een moestuin en een kas ter beschikking. Ze is zeer enthousiast over de mogelijkheden die het Cantonspark haar en haar studenten biedt.
Westerdijk was directeur van het Fytopathologisch Laboratorium ‘Willie Commelin Scholten (WCS). In 1907 kreeg ze bovendien de schimmelcollectie van Utrechtse professor Frits Went, het Centraal Bureau voor Schimmelcultures (CBS), onder haar hoede. Deze breidde ze gedurende haar loopbaan uit tot een collectie die wereldwijd van grote betekenis werd. Inmiddels is de collectie met meer dan 130.000 stammen ondergebracht in het KNAW Westerdijk Fungal Biodiversity Institute in Utrecht. Op 10 februari 1917 werd Johanna benoemd tot buitengewoon hoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Ze was daarmee de eerste vrouwelijke hoogleraar van Nederland.
In Villa Java werd het WCS gehuisvest samen met de CBS schimmelcollectie. Medewerkers en studenten werden ‘Javanen’ genoemd. Er werden veel feesten gehouden in Villa Java. ‘Werken en feesten vormt schoone geesten’ was Westerdijks lijfspreuk. Villa Java werd het centrum van de universitaire plantenziektekunde. In de oorlogsjaren probeerden Westerdijk en haar medewerkers zoveel mogelijk door te werken en de schimmelcollectie in stand te houden. Zij blijft strikt neutraal tijdens de oorlog. Welke vooropleiding, geslacht, geloof, huidskleur of politieke overtuiging een student heeft, deed er volgens haar niet toe. Dat principe paste ze ook toe tijdens de oorlogsjaren. Ze zette zich ook in om de rol van vrouwen in de wetenschap te verbeteren en nam veel vrouwelijke studenten aan. Johanna Westerdijk heeft 56 promovendi opgeleid, waarvan de helft vrouwen.
In 1952 neemt Johanna Westerdijk afscheid van de universiteit en het directoraat van het laboratorium. In 1959 neemt ze ook afscheid van het CBS. Ze overlijdt in 1961 in haar woning in Villa Java.
Bij haar overlijden was Johanna Westerdijk onder andere Officier in de Orde van Oranje-Nassau, Ridder in de orde van de Nederlandse Leeuw, Ridder in de Orde van Santiago da Espada en Lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.
Links voor meer informatie:
https://johannawesterdijk.com/nl
https://johannawesterdijk.com/nl/johanna-westerdijk-en-het-cantonspark-te-baarn
https://vrouwenbibliotheek.nl/2015/09/24/een-beetje-opstandigheid-door-patricia-faasse/
https://en.wikipedia.org/wiki/Johanna_Westerdijk
https://www.uu.nl/en/organisation/about-us/tradition-and-history/johanna-westerdijk
Johanna Westerdijk and the Cantonspark
After August Janssen died in 1918, the Cantonspark was donated to the State of the Netherlands on the condition that the park would continue to exist as a botanical garden. One of the important tasks of the Cantonspark was to grow and maintain plants that played a role in research and education in botany and phytopathology, both at Utrecht University, but especially at the phytopathological Laboratory ‘Willie Commelin Scholten’ (WCS). This world-famous institute in its heyday was named after the young biology student Willie Commelin Scholten, son of the founders of the institute, who died at the end of the 19th century. The institute was located in Amsterdam and at the beginning of the 20th century the still very young, recently graduated with her PhD, Johanna Westerdijk became its director. She succeeded the now also very well-known prof. J. Ritzema Bosch, who moved to Wageningen to lay the foundation for the Plant Pathology Service and the institutes for Agricultural Education, which later resulted in the Wageningen University.
Johanna was seen as a good successor, because she cost the somewhat impoverished foundation very little; she was young and single and could live cheaply in the attic of the institute's building in Amsterdam. The institute soon ran out of space in the heart of Amsterdam. In addition, the experimental garden, on the edge of Amsterdam, was almost impossible to maintain. During the First World War, the experiments with diseases of potatoes, tomatoes and other crops were regularly plundered by hungry Amsterdammers and the director, who had been promoted to professor in the meantime, had to look for an alternative.
The Cantonspark in Baarn with the largest tropical greenhouse in the Netherlands, had come into the possession of Utrecht University in 1920. Westerdijk saw the possibilities and left for Baarn. In August 1920, the WCS bought Villa Java in Baarn and Westerdijk moved with the institutes to Baarn. Westerdijk and her staff and students were given a vegetable garden and a greenhouse. She was very enthusiastic about the possibilities that the Cantonspark offered her and her students.
Westerdijk was director of the Phytopathological Laboratory ‘Willie Commelin Scholten (WCS). In 1907, she was also given the fungal collection of the University Utrecht professor Frits Went, the Central Bureau for Fungal Cultures (CBS), under her care. During her career, she expanded this into a collection that became of great significance worldwide. The collection with more than 130,000 strains is now housed in the KNAW Westerdijk Fungal Biodiversity Institute in Utrecht. On 10 February 1917, Johanna was appointed extraordinary professor at Utrecht University. She was the first female professor in the Netherlands.
The WCS was housed in Villa Java together with the CBS fungal collection. Staff and students were called ‘Javanese’. Many parties were held in Villa Java. ‘Working and partying forms beautiful minds’ was Westerdijk’s motto. Villa Java became the centre of university plant pathology. During the war years, Westerdijk and her staff tried to continue working as much as possible and to maintain the fungus collection. She remained strictly neutral during the war. According to her, a student’s previous education, gender, religion, skin color or political conviction did not matter. She also applied this principle during the war years. She also worked to improve the role of women in science and accepted many female students. Johanna Westerdijk trained 56 PhD students, half of whom were women.
In 1952, Johanna Westerdijk retired from the university and the directorate of the laboratory. In 1959, she also retired from CBS. She died in 1961 in her home in Villa Java.
At the time of her death, Johanna Westerdijk was, among other things, Officer in the Order of Orange-Nassau, Knight in the Order of the Netherlands Lion, Knight in the Order of Santiago da Espada and Member of the Royal Netherlands Academy of Sciences.