News archive
In memoriam: Dr. Loek van Alphen
Op 26 september 2024 overleed, op 77-jarige leeftijd, dr. Loek van Alphen, aan de gevolgen van primaire laterale sclerose, een ernstige spierziekte. Loek heeft in zijn carrière veel betekend voor de microbiologie in Nederland.
Van Alphen is als moleculair microbioloog gepromoveerd in 1979 aan de Universiteit Utrecht op de eiwit-lipopolysaccharide (LPS) interacties en de architectuur van de buitenmembraan van Escherichia coli. Na zijn promotie ging hij werken in Amsterdam, bij de afdeling Medische Microbiologie en het referentie laboratorium voor bacteriële meningitis van het AMC. Daar specialiseerde hij zich in een aantal zeer belangrijke bacteriële pathogenen: Haemophilus influenzae en Neisseria meningitidis. Van Alphen was één van de belangrijkste experts op het gebied van H. influenzae infecties en zijn werk is gepubliceerd in zeer toonaangevende wetenschappelijke tijdschriften, waaronder The New England Journal of Medicine en The Lancet. Zijn onderzoek richtte zich met name op gastheer-pathogeen interacties in de context van dragerschap in de bovenste luchtwegen en de pathogenese van infectie, maar hij was ook betrokken bij belangrijke epidemiologische studies. Eind jaren negentig heeft hij de overstap gemaakt naar het RIVM in Bilthoven waar hij hoofd werd van het Laboratorium voor Vaccin Onderzoek, daar heeft hij zich onder andere bezig heeft gehouden met de ontwikkeling van meningokokken vaccins, gebaseerd op de outer membrane vesicles (OMV). Ook was hij betrokken bij onderzoek aan pneumokokken vaccins. Daarnaast was hij mede-oprichter en directeur van ImSaVac Technologies B.V., een bedrijf dat zich richtte op het ontwikkelen van adjuvantia op basis van ge-detoxificeerd LPS. Vanaf 2003 werd Van Alphen productmanager meningokokken vaccins bij het Nederlands Vaccin Instituut, en vanaf 2008 Innovatie Manager eerst bij het Nederlands Vaccin Instituut, later weer bij het RIVM.
Van Alphen publiceerde meer dan 200 wetenschappelijke artikelen en boek hoofdstukken. Hij was zeer een actief lid van de KNVM en is één van de oprichters geweest van de sectie ‘Vaccinologie’. Hij heeft jarenlang in het bestuur van deze sectie gezeten.
Van Alphen is erg belangrijk geweest voor de Nederlandse microbiologie, en genoot ook internationaal aanzien. Wij kennen hem als een zeer innemende persoon, behulpzaam vriendelijk en collegiaal. Hij zal nog lang in onze gedachten zijn.
Namens het bestuur van de KNVM,
Prof. dr. Marien de Jonge