KNVM

• Jul 1, 2014, 12:02:47 PM

Nederlandse onderzoekers doen belangrijke virusontdekking

Nieuw inzicht in hoe het dodelijke lassavirus cellen binnendringt
Veel diersoorten kunnen besmet raken met het gevaarlijke lassavirus, maar vogels niet. Waarom? Onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek (AVL) bogen zich over dit 30 jaar oude raadsel. Dat leverde belangrijk nieuw inzicht op in hoe het virus cellen binnendringt. Ze publiceren hierover in Science.

Het lassavirus is een dodelijk virus dat alleen voorkomt in westelijk Afrika. Het wordt verspreid door een rattensoort en leidt bij mensen tot een ziektebeeld dat vergelijkbaar is met Ebola. Veel patiënten bezwijken aan hoge koorts en ernstige bloedingen.  Zo’n dertig jaar geleden ontdekten medisch onderzoekers dat het virus de cellen van allerlei diersoorten kan besmetten, maar de cellen van kippen en andere vogels niet. Dat werd extra bijzonder toen later bleek dat vogelcellen wel precies hetzelfde aangrijpingspunt op hun oppervlak hebben als het lassavirus gebruikt om binnen te dringen in de cellen van andere dieren. Waarom krijgt het virus dan toch geen vat op vogels?

De sleutel tot dit raadsel staat beschreven in een wetenschappelijk artikel dat op donderdag 27 juni verschijnt in het tijdschrift Science. Een internationaal onderzoeksteam, onder leiding van dr. Thijn Brummelkamp van het AVL, kwam er met behulp van geavanceerde genetische technieken achter dat het virus een eiwit genaamd LAMP1 nodig heeft om cellen volledig binnen te dringen. Ze ontdekten dat het virus, als het via het bekende aangrijpingspunt een cel in gaat, eerst terechtkomt in een structuur die een lysosoom heet. Dit is als het ware het vuilnisvat van de cel. De binnenzijde van dat vuilnisvat is erg zuur en cellen breken hierin allerlei ongewenste stoffen af. Om de cel te kunnen besmetten, moet het lassavirus ontsnappen uit het vuilnisvat.

Dat gaat via LAMP1. Zo’n aangrijpingspunt aan de buitenkant van cellen noemt men een receptor. LAMP1 blijkt ook een receptor te zijn. Maar dan een die niet aan de buitenkant van de cel zit, maar in de cel. “Vanuit de virologie gezien is dit onze meest bijzondere ontdekking”, zegt Lucas Jae, die ook onderzoek doet bij het AVL en een belangrijk deel van het praktische werk uitvoerde. “Die receptor aan de buitenkant van cellen, waar het lassavirus op aangrijpt, was al vijftien jaar bekend. Maar niemand vermoedde dat het virus nog een tweede receptor binnenin de cel nodig zou hebben.”

Brummelkamp voegt toe: “Drie jaar geleden ontdekten we dat het Ebola-virus ook zo’n 2-staps mechanisme gebruikt om cellen te besmetten. We vermoeden nu dat ook andere virussen meerdere receptoren nodig hebben om uiteindelijk in het cytoplasma van de cel te komen. Als dat waar is, dan is de manier waarop virussen cellen infecteren een stuk ingewikkelder dan op dit moment in alle tekstboeken staat.”

www.medicalfacts.nl/2014/06/26/nederlandse-onderzoekers-doen-belangrijke-virusontdekking/